Tuyến giáp là một cơ quan có nhiều bệnh lý, đặc biệt đối với nữ giới và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, vì vậy tầm soát và kiểm tra định kỳ bao gồm vùng tuyến giáp là điều cần thiết. Siêu âm tuyến giáp là một trong những cách thăm khám phổ biến nhất để theo dõi tình trạng sức khỏe.
1. Siêu âm tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là một cơ quan có vai trò quan trọng điều khiển các quá trình chuyển hóa, nhưng lại có nhiều bệnh lý. Theo các nghiên cứu tỷ lệ phụ nữ mắc các bệnh lý tuyến giáp cao hơn nam giới. Khi tuyến giáp có vấn đề sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, nhưng triệu chứng lại khá mơ hồ không thể nhìn rõ bằng mắt thường.
Siêu âm tuyến giáp là phương pháp hình ảnh tốt nhất để đánh giá tuyến giáp. Giúp phát hiện và chẩn đoán các nốt giáp lành tính, ung thư giáp và các bệnh tuyến giáp lan tỏa. Ngoài ra, phương pháp này còn đánh giá ung thư tuyến giáp di căn đến hạch bạch huyết vùng cổ hay xâm lấn các cơ quan lân cận. Đây là một kỹ thuật không xâm lấn (không dùng kim tiêm hoặc thuốc tiêm), an toàn và không sử dụng bức xạ. Phổ biến rộng rãi, dễ thực hiện, ít tốn kém, không tốn thời gian (khoảng 10-15 phút). Do đó, siêu âm tuyến giáp thường được đưa vào chương trình khám sức khỏe tổng quát định kỳ để tầm soát các bệnh lý tuyến giáp.
Hiện nay tại Bệnh viện YHCT Bảo Lộc sử dụng các kỹ thuật siêu âm tuyến giáp bao gồm: Siêu âm 2D, siêu âm Doppler màu, siêu âm Doppler xung. Tùy từng trường hợp cụ thể bác sĩ siêu âm có thể thực hiện cả 3 kỹ thuật trên nhằm đánh giá bản chất của tổn thương rõ ràng hơn. 
Sử dụng đầu dò siêu âm tuyến giáp
Tuyến giáp là một cơ quan có vai trò quan trọng điều khiển các quá trình chuyển hóa, nhưng lại có nhiều bệnh lý. Theo các nghiên cứu tỷ lệ phụ nữ mắc các bệnh lý tuyến giáp cao hơn nam giới. Khi tuyến giáp có vấn đề sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, nhưng triệu chứng lại khá mơ hồ không thể nhìn rõ bằng mắt thường.
Siêu âm tuyến giáp là phương pháp hình ảnh tốt nhất để đánh giá tuyến giáp. Giúp phát hiện và chẩn đoán các nốt giáp lành tính, ung thư giáp và các bệnh tuyến giáp lan tỏa. Ngoài ra, phương pháp này còn đánh giá ung thư tuyến giáp di căn đến hạch bạch huyết vùng cổ hay xâm lấn các cơ quan lân cận. Đây là một kỹ thuật không xâm lấn (không dùng kim tiêm hoặc thuốc tiêm), an toàn và không sử dụng bức xạ. Phổ biến rộng rãi, dễ thực hiện, ít tốn kém, không tốn thời gian (khoảng 10-15 phút). Do đó, siêu âm tuyến giáp thường được đưa vào chương trình khám sức khỏe tổng quát định kỳ để tầm soát các bệnh lý tuyến giáp.
Hiện nay tại Bệnh viện YHCT Bảo Lộc sử dụng các kỹ thuật siêu âm tuyến giáp bao gồm: Siêu âm 2D, siêu âm Doppler màu, siêu âm Doppler xung. Tùy từng trường hợp cụ thể bác sĩ siêu âm có thể thực hiện cả 3 kỹ thuật trên nhằm đánh giá bản chất của tổn thương rõ ràng hơn.
Sử dụng đầu dò siêu âm tuyến giáp
2. Siêu âm tuyến giáp được chỉ định khi nào?
Siêu âm tuyến giáp là một kỹ thuật đơn giản, an toàn, dễ thực hiện. Do đó, siêu âm tuyến giáp thường được đưa vào chương trình khám sức khỏe tổng quát định kỳ để tầm soát các bệnh lý tuyến giáp.
Siêu âm tuyến giáp được chỉ định nếu xét nghiệm chức năng tuyến giáp bất thường hoặc có các triệu chứng nghi ngờ là bệnh tuyến giáp.
Các chỉ định cho siêu âm tuyến giáp, theo khuyến nghị của Hiệp hội các nhà nội tiết học lâm sàng Hoa Kỳ (AACE) và Hiệp hội Y khoa Nội tiết (AME), như sau:Để xác nhận sự hiện diện của một nốt tuyến giáp khi kiểm tra lâm sàng không rõ ràng.
✔ Để mô tả (các) nốt tuyến giáp, nghĩa là đo kích thước chính xác và xác định cấu trúc bên trong và sự phân bố mạch máu.
✔ Để phân biệt giữa khối u tuyến giáp lành tính và ác tính, dựa trên hình ảnh siêu âm của chúng.
✔ Để phân biệt giữa các nốt tuyến giáp và các khối vùng cổ khác như hạch bạch huyết, nang giáp móng và nang bạch huyết
✔ Để đánh giá những thay đổi lan tỏa trong nhu mô tuyến giáp.
✔ Phát hiện khối u còn sót lại sau phẫu thuật hoặc khối u tái phát trong giường tuyến giáp hoặc di căn hạch cổ.
✔ Để sàng lọc những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc bệnh ác tính tuyến giáp như bệnh nhân có tiền sử gia đình ung thư tuyến giáp, đa u nội tiết (MEN) loại II và chiếu xạ cổ ở trẻ em.
✔ Để hướng dẫn chẩn đoán (tế bào FNA/sinh thiết) và các thủ tục can thiệp điều trị.Tuy nhiên siêu âm tuyến giáp không thể xác định được chức năng tuyến giáp như tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp) hay hoạt động quá mức (cường giáp), mà cần thực hiện các xét nghiệm khác như xét nghiệm T3, T4 (hai hormone do tuyến giáp sản xuất) hay TSH (hormone kích thích tuyến giáp).
3. Đọc kết quả siêu âm tuyến giáp
Khi có tổn thương nốt giáp khu trú, bác sĩ siêu âm tại Khoa Cận Lâm Sàng sẽ đánh giá và phân loại chúng theo ACR TIRADS 2017 (American College of Radiology-TIRADS) dựa trên 5 tiêu chí về: Thành phần, độ hồi âm, hình dạng, đường bờ, đặc điểm vôi hóa. Phân loại từ lành tính đến nguy cơ ác tính cao (TIRADS 1 đến TIRADS 6), điều này sẽ giúp bác sĩ lâm sàng có kế hoạch điều trị phù hợp và quản lý theo dõi chặt chẽ cho từng bệnh nhân.
Chúng tôi chọn phân loại TIRADS theo tổ chức này vì:
✔ Khuyến cáo có tính y học chứng cứ dựa trên đặc điểm siêu âm nhân giáp.
✔ Dễ ứng dụng trong thực hành siêu âm
✔ Có thể phân loại được tất cả nhân giáp.
✔ Đưa ra tiêu chuẩn FNA nhân giáp nghi ngờ tương ứng mức độ TIRADS.
Siêu âm tuyến giáp là một kỹ thuật đơn giản, an toàn, dễ thực hiện. Do đó, siêu âm tuyến giáp thường được đưa vào chương trình khám sức khỏe tổng quát định kỳ để tầm soát các bệnh lý tuyến giáp.
Siêu âm tuyến giáp được chỉ định nếu xét nghiệm chức năng tuyến giáp bất thường hoặc có các triệu chứng nghi ngờ là bệnh tuyến giáp.
Các chỉ định cho siêu âm tuyến giáp, theo khuyến nghị của Hiệp hội các nhà nội tiết học lâm sàng Hoa Kỳ (AACE) và Hiệp hội Y khoa Nội tiết (AME), như sau:Để xác nhận sự hiện diện của một nốt tuyến giáp khi kiểm tra lâm sàng không rõ ràng.
✔ Để mô tả (các) nốt tuyến giáp, nghĩa là đo kích thước chính xác và xác định cấu trúc bên trong và sự phân bố mạch máu.
✔ Để phân biệt giữa khối u tuyến giáp lành tính và ác tính, dựa trên hình ảnh siêu âm của chúng.
✔ Để phân biệt giữa các nốt tuyến giáp và các khối vùng cổ khác như hạch bạch huyết, nang giáp móng và nang bạch huyết
✔ Để đánh giá những thay đổi lan tỏa trong nhu mô tuyến giáp.
✔ Phát hiện khối u còn sót lại sau phẫu thuật hoặc khối u tái phát trong giường tuyến giáp hoặc di căn hạch cổ.
✔ Để sàng lọc những bệnh nhân có nguy cơ cao mắc bệnh ác tính tuyến giáp như bệnh nhân có tiền sử gia đình ung thư tuyến giáp, đa u nội tiết (MEN) loại II và chiếu xạ cổ ở trẻ em.
✔ Để hướng dẫn chẩn đoán (tế bào FNA/sinh thiết) và các thủ tục can thiệp điều trị.Tuy nhiên siêu âm tuyến giáp không thể xác định được chức năng tuyến giáp như tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp) hay hoạt động quá mức (cường giáp), mà cần thực hiện các xét nghiệm khác như xét nghiệm T3, T4 (hai hormone do tuyến giáp sản xuất) hay TSH (hormone kích thích tuyến giáp).
3. Đọc kết quả siêu âm tuyến giáp
Khi có tổn thương nốt giáp khu trú, bác sĩ siêu âm tại Khoa Cận Lâm Sàng sẽ đánh giá và phân loại chúng theo ACR TIRADS 2017 (American College of Radiology-TIRADS) dựa trên 5 tiêu chí về: Thành phần, độ hồi âm, hình dạng, đường bờ, đặc điểm vôi hóa. Phân loại từ lành tính đến nguy cơ ác tính cao (TIRADS 1 đến TIRADS 6), điều này sẽ giúp bác sĩ lâm sàng có kế hoạch điều trị phù hợp và quản lý theo dõi chặt chẽ cho từng bệnh nhân.
Chúng tôi chọn phân loại TIRADS theo tổ chức này vì:
✔ Khuyến cáo có tính y học chứng cứ dựa trên đặc điểm siêu âm nhân giáp.
✔ Dễ ứng dụng trong thực hành siêu âm
✔ Có thể phân loại được tất cả nhân giáp.
✔ Đưa ra tiêu chuẩn FNA nhân giáp nghi ngờ tương ứng mức độ TIRADS.
Hình 1. Hình ảnh siêu âm tuyến giáp bình thường
Hình 2. Hình ảnh siêu âm của bệnh viêm giáp Hashimoto
Hình 3.. Hình ảnh siêu âm của các nhân giáp lành tính
Bệnh viện YHCT BẢO LỘC
KHOA CẬN LÂM SÀNG
Số điện thoại : 02633 725 062
Email: cls.yhctbaoloc@gmail.com
Hình 2. Hình ảnh siêu âm của bệnh viêm giáp Hashimoto
Hình 3.. Hình ảnh siêu âm của các nhân giáp lành tính
Bệnh viện YHCT BẢO LỘC
KHOA CẬN LÂM SÀNG
Số điện thoại : 02633 725 062
Email: cls.yhctbaoloc@gmail.com
